Omgevingsadvies bij batterijlocaties
Ruimtelijk goed inpasbare locatie voor energieopslag
Duurzame, maar fluctuerende energiebronnen als zon en wind leiden tot krapte op het stroomnet. Batterijenergieopslagsystemen (BESS) kunnen die krapte gedeeltelijk opvangen en helpen zo de energietransitie vooruit.
Eelerwoude ondersteunt bedrijven als S4 Energy bij de ruimtelijke opgaven van grote batterijprojecten.
In Nederland wekken we inmiddels zo’n 50% van onze stroom op uit duurzame bronnen als zon en wind. De energietransitie is goed op gang, maar dat levert ook nieuwe uitdagingen op. Met wind- en zonne-energie leiden stroompieken tot krapte op het net. Om dat te voorkomen moeten vraag en aanbod van energie beter in balans worden gebracht. Eén van de oplossingen: opslag van duurzame energie in batterijen.
Eelerwoude ondersteunt ontwikkelende partijen bij alle ruimtelijke vraagstukken rondom de realisatie van deze batterijenergieopslagsystemen.
Mark Elshof, ruimtelijk adviseur: “Batterijenergieopslagsystemen waren begin 2023 een nog deels onontgonnen gebied in ons veranderende energielandschap. Bij Eelerwoude staan we dan te springen om daarmee aan de slag te gaan.”
Een geschikte batterijlocatie ligt in de buurt van een hoogspanningsstation of een plek waar duurzame energie wordt opgewekt. Op die manier is er minder transportcapaciteit nodig. Ook dient het om ruimtelijk goed inpasbare locaties te gaan. Zo kunnen bijvoorbeeld restgronden op bedrijventerreinen heel geschikt zijn, wanneer deze op een relatief kleine afstand van hoogspanningsstations liggen. Op deze gronden zijn batterijenergieopslagsystemen (BESS) meestal goed ruimtelijk in te passen en passen deze al vaak binnen het geldende omgevingsplan. Daarnaast is er vaak ook nog eens veel vraag naar stroom.
Mark Elshof: “Wat de realisatie van een BESS soms lastig maakt, is dat beleid en regelgeving nog achterlopen. Niet alle omgevingsplannen – ook wanneer de ontwikkeling op een bedrijventerrein plaatsvindt – laten de realisatie van een BESS rechtstreeks toe. In dat geval is een afwijkingsprocedure op het omgevingsplan nodig. Bovendien roept zo’n batterijsysteem vaak nog vragen op over de veiligheid voor mensen, natuur en milieu.”

Mark Elshof
ruimtelijk adviseur
Onderbouwing omgevingsplan
LC Energy (inmiddels onderdeel van S4 Energy) vond een geschikte locatie op bedrijventerrein Dallen II in Veendam, op enige afstand van hoogspanningsstation Meeden. Dallen II is een bedrijventerrein in ontwikkeling voor activiteiten in zwaardere milieucategorieën. Met bedrijven die veel stroom vragen dus.
Voor de BESS in Veendam schreef Eelerwoude een uitgebreide onderbouwing ten gunste van de realisatie binnen het omgevingsplan; maakten we een inrichtingsplan, toetsten we de realisatie onder andere aan natuurwaarden en milieunormen, deden we stikstofberekeningen, maakten we visualisaties en vroegen we de benodigde vergunning aan.
“In het geval van Dallen II was een afwijking op het omgevingsplan niet nodig,” zegt Mark Elshof. “Bij de realisatie van een andere BESS was de grond in principe bestemd voor aardappelverwerkende industrie. In dat geval was een extra onderbouwing noodzakelijk, waarbij we onder andere moesten aantonen dat de nieuwe functie naar aard en effecten op het woon- en leefklimaat van aangrenzende woonbebouwing, wat betreft geur, stof en geluid en gevaar, gelijk kan worden gesteld aan bedrijven die al bij recht op het bedrijventerrein waren toegestaan.”
Groene inrichting
De BESS in Dallen II komt vlakbij de entree en aan de rand van het bedrijventerrein te liggen. De BESS is dus het eerste wat je ziet en grenst bovendien direct aan de landelijke omgeving van Veendam. Mark: “Om de installaties en het hekwerk langs de zichtrand aantrekkelijk in te passen in het landschap en het bedrijventerrein, hebben we in overleg met LC Energy gekozen om het batterij-opslagsysteem in te passen met een dichte struweelrand van inheemse struiken en boomvormers.” Tussen het struweel en de aanwezige watergang komen extensief beheerde bermen die ecologisch worden onderhouden om rond de BESS ruimte te geven aan biodiversiteit.
Toetsing aan milieunormen
Omdat een BESS een betrekkelijk nieuw verschijnsel is op bedrijventerrein, was een zorgvuldige milieutoets noodzakelijk. We keken onder andere naar mogelijke effecten op de bodem en natuur, er heeft geluidsonderzoek plaatsgevonden en er is veel aandacht besteed aan veiligheid.
Juridische en planologische kennis
“De realisatie van een BESS is relatief nieuw, maar het gaat de komende jaren steeds belangrijker worden,” zegt Mark Elshof, adviseur ruimtelijke ontwikkeling. “Bij Eelerwoude hebben we het afgelopen jaar veel juridische en planologische kennis en ervaring opgedaan met ruimtelijke vraagstukken rond batterijenergieopslagsystemen. Meerdere projecten zijn inmiddels vergund. Deze ervaring helpt ons om ontwikkelende partijen, overheden en grondeigenaren snel en zorgvuldig te ondersteunen bij deze nieuwe stap in de energietransitie.”
Batterijopslag wordt steeds belangrijker
Tennet, de beheerder van het Nederlandse hoogspanningsnet, verwacht dat er tegen 2030 ongeveer 9 gigawatt aan batterijcapaciteit op het elektriciteitsnet zal zijn aangesloten. Deze batterijen zijn cruciaal om het net stabiel te houden, vooral omdat we steeds meer gebruik maken van hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind. Deze bronnen maken het energiesysteem dynamischer en minder voorspelbaar.
Bovendien neemt de vraag naar flexibel vermogen toe, omdat we in de toekomst steeds minder energie opwekken uit traditionele bronnen zoals gas en kolen. Batterijen kunnen snel inspelen op veranderingen in de energieproductie en -vraag, waardoor ze ideaal zijn om het net in balans te houden.
Plannen voor een nieuwe batterijlocatie?