Natuurherstel Natura 2000-gebied
Kwaliteit van de natuur staat voorop bij alle betrokken partijen
Het Natura 2000-gebied Stelkampsveld heeft veel bijzondere natuur. In het afwisselende landschap vind je zeldzame plant- en diersoorten. Maar deze soorten hebben het moeilijk. De leefomstandigheden werden door verschillende ontwikkelingen aangetast.
Vanuit de toenmalige Wet natuurbescherming (Wnb) was herstel nodig. Adviseurs van Eelerwoude van verschillende vakdisciplines werkten maatregelen uit om de weerbaarheid van de natuur te vergroten, recreatieve voorzieningen te structureren en het beheer en onderhoud te optimaliseren.
Door de gebiedspartners voortdurend mee te nemen in het proces werd de betrokkenheid verhoogd. Dat heeft het resultaat positief beïnvloed.
Multidisciplinaire aanpak
In de zomer van 2017 ging het project van start. Een integraal projectteam van verschillende vakdisciplines werkten samen om het schetsontwerp uit te werken tot een uitvoeringsontwerp. De projectleider vanuit de natuurtechniek, hij zorgde voor de bewaking van het proces en planning. Technische adviseurs zorgden voor inventarisatie van het terrein, voor de juiste ontwerptekeningen, het bepalen van de kostenramingen en het opstellen van de bestekken.
Ecohydrologen gaven kaders voor de vernatting in het Stelkampsveld. Ecologen deden een toets natuurbescherming en contstateerden dat het Stelkampsveld een geschikt leefgebied voor de kamsalamander kan zijn. Zij stelden ook een ecologisch werkplan op en borgden de Wet Natuurbescherming in het hele traject.
Adviseurs ruimtelijke ordening dachten mee en maakten afwegingen voor de beste planologische procedure. Ook deden zij de ruimtelijke onderbouwing voor realisatie van het plankierpad midden in het kerngebied van de natuur. Ontwerpers verzorgden presentaties voor informatie-avonden. Rentmeesters gaven advies over subsidies en contracten van eigenaren.
Maatregelen om de natuur te herstellenIn maart 2020 ging de uitvoering van de maatregelen van start. Het doel was 102 hectare in en om het Stelkampsveld te vernatten. Er werden afspraken gemaakt met eigenaren van huizen en bedrijven die schade ondervinden van vernatting. Dat was een intensief traject met 80 perceelseigenaren en 5 gebiedspartners; Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Gemeente Lochem, Gemeente Berkelland en Waterschap Rijn en IJssel. Begin 2022 waren de volgende werkzaamheden verricht: |
|
Natuurinclusieve uitvoering
De werkzaamheden zijn uitgevoerd met materiaal dat zo weinig mogelijk schadelijk effect heeft op de omgeving. Zo werd een lange giek gebruikt die voor minder insporing zorgt, een rupsdumper voor een smalle werkgang en een hybride kraan. Bij veel neerslag werden de werkzaamheden stilgelegd om schade aan het terrein te voorkomen.
De fietspaden zijn aangelegd met Achterhoeks Padvast, mooi gebiedseigen, half verhardingsmateriaal. De uitkijkvlonder is gemaakt van hout van gekapte bomen uit het gebied. De ontgraven grond is vooral lokaal verwerkt voor het ophogen van agrarische percelen om schade door vernatting te voorkomen en het zand waarmee de watergangen zijn gedempt is in de buurt gewonnen. De nieuwe watergangen kregen natuurvriendelijke oevers.
Samenwerking tussen de gebiedspartners
De provincie Gelderland is verantwoordelijk voor de natuur in het gebied. Het Waterschap Rijn en IJssel gaat over het watersysteem. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van natuurbeheer en de gemeenten Lochem en Berkelland voor verkeer en recreatie. Omdat de betrokken partijen verschillende opgaves hebben in het gebied, is besloten samen te werken en de opgaven te bundelen tot één integraal project. Het Waterschap werd als trekker van het project benoemd.
Betrokkenheid voor een goed resultaat
Het is belangrijk dat gebiedspartners blijven aanhaken tijdens het proces. Daar zorgde projectleider en directievoerder, Herbert Thuinte voor, door tijdens de uitvoering wekelijks een ronde met alle betrokkenen te maken om de neuzen dezelfde kant op te houden. “Dit heeft alleen maar positieve gevolgen gehad voor het resultaat” zegt Herbert “Je ziet ter plekke waar je over praat en dat vergroot de betrokkenheid.”
Vergunningen en procedures
Brigit Pegge, adviseur ruimtelijke ontwikkeling verzorgde het planologische aspect. Denk aan vergunningen bij het bevoegd gezag, zoals een ontgrondingenvergunning bij de provincie en een uitgebreide omgevingsvergunningprocedure voor het vlonderpad. Daarnaast deed ze de afstemming tussen gemeente Berkelland en gemeente Lochem om de vergunningen te regelen en de procedures parallel te laten lopen. Dat zorgde voor een eenduidig proces dat duidelijk was voor omwonenden.
Zij zegt: “Dat was een intensieve klus; we hebben heel specifiek in kaart gebracht welke maatregelen op welk perceel plaatsvonden, welke bestemming het had en wat hierin vergunningsplichtig was. Het was een interessant en leerzaam project. Je duikt helemaal in het gebied en leert het zo goed kennen.”
Een uniek project
Bij het project in het Stelkampsveld kwamen al onze vakdisciplines aan bod. We waren betrokken vanaf het schetsontwerp tot aan het opleveren van de uitvoering. Er kwamen veel verschillende facetten aan bod, zoals water, natuur, beheermaatregelen en recreatie. Eelerwoude heeft meegeholpen om het project met zijn vele gevoeligheden binnen de kaders te realiseren. Dit zijn kaders van stakeholders en gebiedseigenaren maar ook wettelijke kaders o.a. vanuit Natura 2000.
Met de complexiteit was het een hele klus om daarnaast ook de uitvoerbaarheid, vergunbaarheid en harde deadlines op orde te houden. Uiteindelijk is het gelukt om één inhoudelijk projectteam samen te stellen uit de verschillende disciplines, gecombineerd met projectmanagement.
