Vanuit 3 disciplines: het belang van een landschapsecologische systeemanalyse (LESA)
Een landschapsecologische systeemanalyse (LESA) is een manier om meer inzicht te krijgen in het functioneren van de natuur op een bepaalde locatie, gebaseerd op informatie uit verschillende vakgebieden. Een LESA kan gemaakt worden voor een natuurgebied, maar ook voor de omgeving van wegen of agrarische gebieden waar de natuurwaarde moet worden versterkt. Wij voeren regelmatig LESA’s uit voor diverse opdrachtgevers en we zijn overtuigd van de waarde van zo’n analyse. Drie van onze teamleden vertellen vanuit hun discipline over het belang ervan.
Karel Hanhart, Adviseur Ecohydrologie
“De laatste jaren is er veel aandacht voor natuurherstel. Maar een grondige analyse van de historie, ecologie en geografie van het gebied, een LESA, is wat ons betreft een must voor de start van ieder natuurherstelplan. De invloed van het landschap is namelijk heel bepalend voor het succes van het herstel. Wij doen deze analyse aan de hand van literatuur- en veldonderzoek. We bestuderen oude kaarten, gaan in gesprek met kenners van het gebied en proberen er zo achter te komen wat de situatie is. Dat literatuuronderzoek vullen we altijd aan met een veldonderzoek: we doen bodemboringen, onderzoeken het grondwaterpeil en analyseren de samenstelling van de grond. Dat veldonderzoek is ontzettend belangrijk: vaak denk je aan de hand van de kaarten een goed beeld te hebben, maar dan blijkt ter plekke dat de situatie toch net even iets anders is. En die kleine nuances zijn van groot belang voor het wel of niet slagen van een plan. Het bijzondere van natuur is dat het verschil tussen een droog hooggelegen gedeelte en een laag, nat stuk, soms maar twintig centimeter is. Daarom blijven wij ook na het opstellen van de LESA graag betrokken, om de werkzaamheden te begeleiden en bij te sturen.”
Sijtse-Jan Roeters, Landschapsontwerper
“Een ontwerp wordt er eigenlijk altijd beter als we de beschikking hebben over een LESA. Zeker als je natuur gaat realiseren, maar ook voor bijvoorbeeld kansrijke beplanting langs wegen. Het geeft je een kijkje in de ondergrond en de historie van een gebied. Dat is allesbepalend voor wat er kan groeien. Door een LESA weet je of wat je van plan bent, ook kans van slagen heeft. Een opdrachtgever wil wellicht een paar hectare nat hooiland realiseren, maar als uit onderzoek al blijkt dat de ondergrond daar niet geschikt voor is, kunnen we op tijd bijsturen. Daarin denken we graag creatief: soms krijgen we te maken met zeer stikstofrijke grond, omdat een gebied zwaar bemest is. De bouwvoor afgraven of langdurig maaien en afvoeren is een enorme (tijdrovende of dure) ingreep en in sommige gevallen zelfs onhaalbaar. Daarom kijken we ook naar andere opties, bijvoorbeeld het enten van bodemleven. Dat blijkt steeds vaker een goede manier te zijn om het gewenste resultaat te behalen.”
Maaike Lenen, Adviseur Ecologie
“In een LESA komen de verschillende disciplines van Eelerwoude samen. Vanuit ecologie kijken we naar de potentie van een gebied op basis van de soorten die er al aanwezig zijn. Grote brandnetel en fluitenkruid zijn bijvoorbeeld indicatoren voor stikstofrijke grond, terwijl de aanwezigheid van soorten als holpijp en waterviolier wijzen op toestroming van kalkrijk grondwater. Zo kun je ook op basis van de aangetroffen soorten afleiden dat de bodem wordt gevoed door eeuwenoude grondwaterstromen, die het gebied behoeden voor verdroging en verzuring. Aan de hand daarvan kun je een plan maken voor het herstel op de korte en lange termijn. Soms blijkt uit de LESA ook dat het een kwestie van honderden jaren zou worden om een bepaald natuurtype weer terug te krijgen op deze plek. Bijvoorbeeld omdat de grond echt te zwaar bemest is. Dan sturen we in een vroeg stadium bij. Wanneer het plan gerealiseerd is, gaan wij als ecologen graag nog een aantal keer terug om het gebied te monitoren. Komen de plantensoorten waarvan we het verwachtten daadwerkelijk weer terug? Dan zijn wij als ecologen heel tevreden.”
Meer weten over een LESA en wat Eelerwoude voor u kan betekenen?
