De rol van de natuur bij de ontwikkeling van wind- en zonneparken
Als gevolg van regionale energiestrategieën (RES) zijn er steeds meer zonne- en windparken in opkomst. De vraag naar versterking van natuurwaarden neemt hierbij toe. Momenteel is natuurinclusiviteit echter nog geen standaardpraktijk in de ontwikkeling van zonne- en windparken en het lijkt alsof de benodigde instrumenten ontbreken.
Bij Eelerwoude geloven we dat elke ontwikkeling kan streven naar 100% natuurinclusiviteit, hoewel dit momenteel sterk afhankelijk is van de opdrachtgever. Desondanks gaan wij graag de uitdaging aan om dit gesprek te voeren en oplossingen te verkennen.
De informatie op deze pagina is een conclusie van een verkenning van Rho Adviseurs in opdracht van het Planbureau van de Leefomgeving (PBL), waaraan wij mochten bijdragen.
Overheden op verschillende niveaus leggen momenteel de focus op energie, en in de praktijk wordt er gestreefd naar efficiënte en kosteneffectieve realisatie van projecten. Dit is vanwege de kans op subsidies vanuit SDE++ die afhankelijk zijn van CO2-reductie tegen minimale kosten. Deze benadering stimuleert projecten met het hoogste vermogen per hectare, wat niet altijd gunstig is voor natuurontwikkeling.
Late aandacht voor natuur verhindert natuurversterking
Vanuit de verkenning voor PBL is gebleken dat huidig beleid tekort schiet in het versterken van natuurwaarden, waarbij landschappelijke inpassing weliswaar deel uitmaakt van het beleid maar niet altijd aansluit bij het versterken van natuur. Natuur komt vaak pas laat in het proces aan bod, waardoor er weinig ruimte overblijft voor de meerwaarde van natuur. De verbetering van biodiversiteit is nog geen kernbegrip in het beleid, terwijl dit juist een focuspunt zou moeten zijn voor toekomstige sturing en toetsing.
Natuurbehoud is hoofdzakelijk geborgd in planologische termen, wat inhoudelijk vertaald kan worden als: “Hoe wordt natuur eigenlijk geregeld in de plannen?” De ervaring toont aan dat natuur te laat in het ontwikkelingsproces van zonneparken aan bod komt.
Daarom ontwikkelde TNO de bodembelichtingstoets voor zonnevelden, die Eelerwoude kan uitvoeren. We berekenen vooraf wat de invloed is van geplande zonnepanelen op de hoeveelheid licht op de bodem eronder. Hiermee kunnen zonnevelden ontworpen worden met behoud van bodemkwaliteit.
Integrale benadering van natuur bij zonneparkontwikkeling
Het ontwikkelen, inrichten en beheren van zonneparken met een natuurinclusieve benadering vereist een andere aanpak. We streven niet alleen naar wat verplicht is, maar onderzoeken tevens wat mogelijk is, altijd op maat van het gebied. Vaak gebeurt alleen hetgeen wettelijk vereist is. Natuurontwikkeling hangt te veel af van lokale ambities en toevalligheden, wat aantoont dat er actie nodig is op alle bestuursniveaus. Dit geldt voor zowel gemeenten als hogere overheidsinstanties, om een evenwicht te vinden tussen energiebehoefte en de versterking van natuurwaarden.
De informatie op deze pagina is een conclusie van een verkenning van Rho Adviseurs in opdracht van het Planbureau voor de Leefomgeving die werd gepresenteerd in april 2023. Deze schetst de problematiek en geeft praktijkvoorbeelden van handelingsopties voor het Rijk, de provincies, regio’s en gemeenten.
