Herinrichting omgeving bezoekerscentrum
Meer beleving bij de Hoep in het Noordhollands Duinreservaat
Drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder PWN stond voor allerlei uitdagingen en knelpunten rondom het bezoekerscentrum De Hoep. Om een goede regie te houden op het totale gebied ontstond de wens om meerdere opgaven vanuit een gebiedsvisie aan te pakken. Daarvoor werd Eelerwoude ingeschakeld.
Wij stelden een visie op van waaruit verschillende projecten zijn gerealiseerd die de aanwezige natuur versterken en bijdragen aan de bezoekersbeleving van dit gebied. Door onze ervaring in natuurontwikkeling en met de expertise van adviseurs in verschillende vakdisciplines zijn wij bij elk onderdeel, tijdens het hele proces betrokken, van visie tot en met uitvoering.
Habitatversterking rondom de ijsbaan
Het eerste aandachtspunt in het gebied was het duinmeertje achter het bezoekerscentrum. Als het vriest wordt deze door de Vereniging Kennemer IJsbaan gebruikt als schaatsbaan. De PWN had hier natuurambities: je vindt er de zeldzame en beschermde gevlekte witsnuitlibel, een bijzondere diersoort die zich daar thuis voelt door zuiver water. De vraag was: hoe kunnen de natuurcondities verbeterd worden om de soort te behouden?
De kansen hiervoor werden besproken met de Vereniging Kennemer IJsbaan en er werd een eiland en een natuurvriendelijke oever met diverse stadia van riet aangelegd om aantrekkelijke natuur voor de witsnuitlibel te creëren. Aan één zijde werd de oever vrijgezet voor meer lichtinval.
Het oorspronkelijke wandelpad werd opgeheven zodat de natuur meer rust heeft en verstoring beperkt blijft. Een nieuw pad werd aangelegd om een alternatief aan recreanten te bieden. Met de aanleg van een ronde houten vlonder met uitkijkplateaus en een ijsvogelkijkwand werd de vijver beter beleefbaar gemaakt.
Vlonder tegen het riet levert prachtige contrasten op
Ronde vormen van de vlonder waren een uitdaging om te realiseren, maar het resultaat was een prachtige inpassing in het gebied. Foto: Castricum, Voor liefhebbers
Verbeteren parkeergedrag met kleine ingrepen
Een andere locatie die aanpassing nodig had, was het parkeerterrein. Vanwege een éénrichtingssysteem en onduidelijke routeduiding was er vaak sprake van foutief parkeren. Met kleine ingrepen is gepoogd het rijgedrag positief te beïnvloeden met versterking van de groene uitstraling van het terrein. Er is vleermuisvriendelijke verlichting aangebracht en een groene wal met duinstruweel, die op een natuurlijke manier de auto’s aan het zicht onttrekt.
Om te voorkomen dat de mooie entree van het bezoekerscentrum vol met fietsen staat, is een strook op de parkeerplaats gemaakt met een afwijkende steensoort en fietsenrekken van het duurzame COR-TEN-staal.
Scheiding tussen voorplein en parkeerterrein middels subtiele verhoging in een aarden wal
Strook voor fietsplekken met mooie detaillering van COR-TEN-staal, gebakken klinkers en kinderkoppen
Een aantrekkelijk verzamelplein
Het terrein dat voor de gebouwen ligt, is opnieuw ingericht. Een grote, speelse houten zitbank, met twee etages biedt zitplaatsen aan recreanten en tevens speelruimte voor kinderen. De bank is in de ronding vormgegeven die terugkomt in het bezoekerscentrum. Het is een levendig plein geworden met informatieborden, met het vernieuwde en verduurzaamde bezoekerscentrum De Hoep en het restaurant Johanna’s Hof met een terras en speeltoestellen.
Een belevingstuin met verschillende themarijken
In de Hoeptuin zijn verschillende routes aangebracht, in een padenpatroon dat symbolisch verwijst naar kenmerken van de oude riviermonding van het Oer-IJ, dat hier vroeger bij Castricum in zee uitmondde. Paden slingeren als grillige kreekjes langs verschillende thema’s als insectenrijk, amfibieën en vogels. Elk gedeelte heeft een eigen natuurthema en spelaanleidingen. Je gaat via stapstenen over de poel en loopt door een doolhof dat van snoeihout (takkenrillen) is gemaakt. Zo heeft dit ‘afval’ een mooie functie gekregen.
Elk themagebied heeft een entree gekregen in de vorm van een ronding van COR-TEN-staal met een eigen kenmerk, subtiel erin verwerkt. De vorm refereert naar de ronding in de betonnen buis die de entree vormt van het bezoekerscentrum en het beeld is voor PWN als waterleidingbedrijf.
Het is een mooie tuin geworden waar je in rust kunt genieten van de natuur, vogels kunt kijken door het vogelkijkscherm bij de ijsbaan en van alles kunt leren over de natuur en flora en fauna soorten van het Noordhollands Duinreservaat.
Op 20 april 2024 was de officiële opening van het vernieuwde bezoekerscentrum. Een compleet nieuwe tentoonstelling vertelt alles over de betoverende wereld van dit mooie stukje natuur.
Houten zit/speelbank op het voorplein
Over stapstenen door de Hoeptuin
Entree van de Hoeptuin
Duurzame uitvoering
De gebruikte materialen zijn zoveel mogelijk duurzaam, ze gaan lang mee en hebben zo min mogelijk impact op het milieu. Ook is er, waar mogelijk, elektrisch gewerkt om de overlast en de impact van de werkzaamheden op het omliggende Natura 2000-gebied te minimaliseren.
Multidisciplinaire aanpak van elk project
Per deelproject werden in de ontwerpfase teams van Eelerwoude-adviseurs samengesteld, waarbij ook specialisten van PWN aansloten en andere gebiedspartners werden betrokken, zoals de Vereniging Kennemer IJsbaan, de Stichting Oer-IJ en de eigenaar van het restaurant Johanna’s Hof.
Vanuit de ontwerpfase werden de plannen door de adviseur landschapsontwerp overgedragen naar de adviseur natuurtechniek. Deze zorgde voor de uitwerking in een bestek en uitvoeringstekeningen. Directievoering en toezicht deed PWN grotendeels zelf.
Door een goede afstemming tussen de vakdisciplines werd een juiste interpretatie van het ontwerp gewaarborgd en was de uitvoering daadwerkelijk zoals bedacht. Denk onder meer aan de uitwerking van de vlonder op de vijver, het ontwerp van de informatie- en entreeborden en de vleermuisvriendelijke led-verlichting op de parkeerplaats. Daarbij werden we ondersteund door Anacon voor de uitwerking van het voorterrein, een vormgever, Buro NIV voor de infoborden en door Avalite bij de vleermuisvriendelijke verlichting. Voor de uitvoering van de deelprojecten werden de aannemers Huibert, AW Groep, Bos Infra en A. Sneekes en Zn. ingeschakeld.
Met onze multidisciplinaire aanpak vanuit de gebiedsvisie en een strakke regie door de projectleider van PWN zijn de projecten met daadkracht en continuïteit uitgevoerd. Elk onderdeel heeft op een eigen manier bijgedragen aan zowel de natuurlijke herinrichting als aan een verhoogde belevingswaarde van de omgeving rondom bezoekerscentrum De Hoep.
Behoefte aan advies over herinrichting van een terrein?