Gebiedsvisie natuurinclusieve landbouw
Concrete maatregelen voor de Veluwezoom IJssel
Een gezamenlijke inspanning van 12 agrariërs, grondeigenaren, natuurorganisaties, gemeenten, waterschappen en andere betrokkenen heeft geresulteerd in een veelbelovend gebieds- en handelingsperspectief voor de landbouw in Veluwezoom IJssel.
Een initiatief, dat van start ging in november 2020, met de ambitie natuurinclusieve landbouw te realiseren om een bijdrage te leveren aan het herstel van het landschapssysteem en de versterking van natuurwaarden in en rondom de Natura2000-gebieden ‘Veluwe’ en ‘Rijntakken’.
Het gebiedsproces omvatte diverse stappen, waaronder analyses van geomorfologie, hydrologie, bodem, ecologie, cultuurhistorie en huidig agrarisch landgebruik. Per landschapstype zijn de werking, karakteristieken en kwaliteiten van het oorspronkelijk landschapssysteem in kaart gebracht.
Een integraal onderdeel van de analyse vormde het in beeld brengen van het huidige agrarische grondgebruik, de bedrijfsvoering en al geïntegreerde ontwikkelingen richting de verduurzaming hiervan. Het is opgesteld met de agrariërs en daarmee is een gedragen ’Verhaal van het Landschap’ ontstaan.
Landschappelijk systeemherstel als basis
Een belangrijke vervolgstap vormde de identificatie van de landschappelijke uitdagingen, gebaseerd op de afwijkingen ten opzichte van de oorspronkelijke werking van het landschapssysteem. Kortom, antwoord op de vraag: waar is het systeem uit balans en welke maatregelen dragen dan vanuit landbouwkundig oogpunt bij aan het herstel van die balans? Dat stond centraal.
Voor de eerder bepaalde vier landschapstypen zijn op basis van water en bodem, biodiversiteit en kringloop de uitdagingen gedefinieerd en concreet gemaakt. Op basis hiervan is het gebiedsperspectief Natuurinclusieve landbouw opgesteld met als doel het landschapsysteem te herstellen.
De doelen en ambities uit het gebiedsperspectief zijn vervolgens samen met de agrariërs uitgewerkt. Er zijn concrete natuurinclusieve maatregelen geformuleerd op het gebied van landschappelijke inrichting- en beheer en agrarische bedrijfsvoering.
Bovenomschreven proces is steeds in nauwe samenwerking met deelnemende agrariërs tot stand gekomen. Vele keukentafelgesprekken en werksessies hebben geleid tot een gezamenlijk gedragen gebiedsvisie en concrete natuurinclusieve maatregelen. Echter, de boeren zijn niet als enige aan zet, de transitie in de landbouw maakt onderdeel uit van een grotere opgave op weg naar landschappelijk systeemherstel. Ook andere stakeholders zijn nodig om deze slag te maken. Afsluitend van dit gebiedsperspectief staan daarom ook acties voor stakeholders en andere randvoorwaarden voor succes beschreven.
En nu aan de slag
Dit project legt de basis voor het ontwikkelen van een uitvoeringsplan. Dit uitvoeringsplan omvat wat ons betreft twee aspecten: de individuele natuurinclusieve bedrijfsplannen van agrariërs en een concreet gebiedsplan.
Momenteel is Eelerwoude bezig samen met de agrariërs, financiële adviseurs en inhoudelijke experts de natuurinclusieve bedrijfsplannen op te stellen. Hieruit zal onder andere naar voren komen welk financieel gat er moet worden overbrugd in de transitie naar een natuurinclusief agrarisch bedrijf.
Het resultaat van alle natuurinclusieve bedrijfsplannen samen wordt als een gebiedsofferte bij de provincie Gelderland neergelegd om vanuit hier te kijken naar financieringsvormen. Daarnaast vormt dit de input voor het op te zetten gebiedsplan in afstemming met andere lopende opgaven.
In onze talkshow van 2023 sprak projectleider Tallien Fokkema over de samenwerking met boeren in dit gebied. Bekijk de video hieronder.
Landschapsontwerper Elisabeth Floris is trots op haar bijdrage aan dit project. Ze zegt: “Vanuit de basis van het landschap maken we concrete plannen op weg naar een meer natuurinclusieve vorm van landbouw. Samen met de agrariërs en andere stakeholders werken we aan landschappelijk systeemherstel als basis voor een nieuwe deal tussen landbouw, natuur en maatschappij!”
Meer weten over de transitie naar natuurinclusieve landbouw?
