Dinsdagmiddag 2 juli brachten we samen met klanten en andere belangstellenden een bezoek aan de Boerderij van de Toekomst bij Lelystad. Hier wordt geëxperimenteerd met toepassingen en kennis uit de biologische én gangbare landbouw om te komen tot een bedrijfssysteem dat niet alleen duurzaam is, maar ook toekomst biedt aan de boer zelf en aan onze nationale voedselvoorziening.

Pieter de Wolf, namens de WUR projectleider van de Boerderij van de Toekomst, is onze gastheer. Na een korte introductie in een van de gebouwen op het complex, legt hij ons een stelling voor: optimalisatie is voldoende om de gangbare landbouw duurzaam en toekomstbestendig te maken. Niemand is het daar mee eens. Optimalisatie is inderdaad niet voldoende, zegt Wolf. Het landbouwsysteem moet wezenlijk veranderen. Hij somt vervolgens negen doelen op waar de landbouw in de toekomst aan moet voldoen (zie kader). Ze hebben betrekking op duurzaam bodemgebruik, een schone en veilige leefomgeving en behoud van biodiversiteit. “Deze doelen willen we op de Boerderij van de Toekomst realiseren door de kennis en ervaringen uit de biologische en gangbare landbouw te combineren.”

Muizen

Vervolgens stelt Wolf de vraag: “Waar verwacht je het meeste van: van agro-ecologie, van technologie of van de markt en maatschappij?” De meeste vingers gaan omhoog bij agro-ecologie. Net iets minder bij technologie. Het antwoord ligt voor de hand: “We hebben alle drie nodig. Ook agro-ecologie kan niet zonder technologie”. Ter illustratie: om met agro-ecologische landbouw voldoende te produceren is op z’n minst precisietechnologie nodig.

We gaan naar buiten. Tussen de windmolens ligt een perceel waar uien, aardappelen en veldbonen in stroken worden geteeld: een systeem dat de BvdT heeft overgenomen uit de biologische landbouw. Een trekker met drie meter brede assen strooit kunstmest. Wolf: “In de gangbare landbouw wordt één gewas geteeld op een perceel van 20 ha. Nadat het gewas is geoogst, ligt het braak.” Niet goed voor de bodem; niet goed voor de biodiversiteit. Bij strokenteelt is dat anders: doordat de gewassen op verschillende momenten worden geoogst blijft een deel van de bodem altijd bedekt en vinden dieren beschutting tussen de planten. Minder erosie; minder uitspoeling en meer leven boven en onder de grond.

Toch biedt strokenteelt niet alleen maar voordelen. Dieren die beschutting vinden tussen de planten kunnen uitgroeien tot een plaag. Een paar jaar geleden ging een groot deel van de wortel- en aardappeloogst verloren door muizen. Daarnaast vinden op een perceel met strokenteelt meer handelingen plaatst, waardoor er minder vogels nestelen dan in een akker met slechts één teelt. Tot slot heb je speciaal landbouwmaterieel nodig om de smalle stroken te bewerken zonder de grond te verdichten. De trekker met de drie meter brede assen is daar een voorbeeld van.

Veldlaboratorium

Op de Boerderij van de Toekomst is het dan ook een voortdurend zoeken naar een optimaal evenwicht tussen duurzaamheid, opbrengst en rendabiliteit. Wolf benadrukt dan ook dat er op de Boerderij van de Toekomst (nog) niet biologisch wordt geteeld, omdat het daarmee lastiger is om de negen doelen te halen. Eerder dit jaar hebben ze de onbespoten aardappelen bijvoorbeeld veel te klein al van het land moeten halen wegens ziekte. “Daarom kiezen wij liever voor een combinatie van robuuste rassen uit de biologische landbouw mét een beetje gewasbescherming en extra fosfaat.” Het fosfaat wordt overigens herwonnen uit onder andere rioolslib.

De Boerderij van de Toekomst is dan ook geen modelboerderij. Het is een veldlaboratorium waar voortdurend wordt geleerd. Bovendien is door de unieke bodemgesteldheid van de Flevopolder de praktijk niet zonder meer te kopiëren naar andere delen van het land. Het is belangrijk om die lokale verschillen te respecteren en per gebied naar de mogelijkheden te kijken. Niet alleen hier in Nederland, maar ook over grenzen heen, sluit Wolf zijn rondleiding af.

Ook mee met een excursie van Eelerwoude? Abonneer je op onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze activieiten.