Het pimpernelblauwtje als systeemindicator

De Moerputten is een blauwgrasland in herstel. Lang uit balans, maar nu een levend voorbeeld van hoe het óók kan: met oog voor samenhang, vakmanschap en respect voor het landschap.

Het pimpernelblauwtje speelt hierin een bijzondere rol. Niet alleen omdat het een kwetsbare soort is, maar omdat het afhankelijk is van een keten aan voorwaarden, van bodem tot vegetatie, van waterpeil tot mierensoorten. Als deze vlinder er kan leven, dan klopt het systeem.

Leren van het mesotoop

De sleutel ligt op mesotopeniveau: het schaalniveau waarop natuur en mens elkaar ontmoeten. Geen grootschalige ingrepen, maar maatwerk. Zó klein, dat zelfs de keuze voor banden op landbouwvoertuigen het verschil maakt.

Tijdens de excursie klonk het helder: liever een keer maaien overslaan dan het land op met te zwaar materieel. Terug naar dat boertje met het kleine trekkertje, of naar beheerders die het gebied door en door kennen.

Herstel begint bij begrijpen

B-Ware liet zien hoe bodemanalyses en metingen naar kwelwater richting geven aan herstelmaatregelen. De Vlinderstichting gaf inzicht in de verfijnde levenscyclus van het pimpernelblauwtje, afhankelijk van één plant én specifieke mierensoorten.

Monitoren, meten, meebewegen

Een belangrijke les: wie wil herstellen, moet eerst goed kijken. Vrijwilligers en specialisten houden nauwkeurig bij hoe waterstanden fluctueren, waar de pimpernel groeit en hoe mieren zich gedragen. Zelfs centimeters maken hier het verschil. Die aandacht voor detail maakt van dit project een voorbeeld voor andere gebieden.

De ecohydrologen van Eelerwoude spelen hierin een belangrijke rol. Karel Hanhart legt uit dat we meedenken over het herstel van de waterhuishouding: hoe breng je basenrijk kwelwater terug? Hoe stuur je waterpeilen zó dat ze bijdragen aan herstel, zonder nieuwe schade te veroorzaken? Hoe ontwerp je sluizen en ingrepen die passen bij het landschap, in plaats van het te domineren?

De kracht van samen leren

De middag in de Moerputten was niet alleen een boeiende excursie. Het was ook een uitnodiging tot samenwerking, tot vakmanschap, tot anders kijken. De Eelerwoude Academie wil deze beweging blijven voeden: leren door te doen, luisteren naar elkaar én naar het landschap. Want echte verandering begint niet in het groot, maar juist in het klein.