Natuurherstel in Zuidwest Drenthe
Heideherstel Natura 2000-gebieden
In Zuidwest Drenthe liggen enkele bijzondere natuurgebieden. Het open heidelandschap heeft hier te lijden onder stikstofneerslag. Natuurmonumenten heeft, als beheerder van het gebied, de opdracht de aanwezige natuurdoeltypen in stand te houden. Hiervoor zijn, in samenspraak met de Provincie Drenthe, maatregelen bepaald.
Onze adviseurs gaven deze maatregelen vorm door het opstellen van een bestek met bestekstekening. Ook houden zij toezicht op de uitvoering van de maatregelen. Zo wordt de kwaliteit van de natuur verbetert en de samenhang tussen de natuurgebieden versterkt.
Drents-Friese Wold, Leggelderveld, Dwingelderveld, Holtingerveld en Mantingerzand, stuk voor stuk gebieden met een bijzondere natuur. Samen beslaan ze meer dan 13.000 hectare. Je vindt er droge en natte heide, hoogveen, bos, vennen en stuifzand. Sommige gedeelten waren 25 jaar geleden nog landbouwgrond. Nu zijn het Natura 2000-gebieden, waar de natuur beschermd wordt om de biodiversiteit te behouden.
Vergrassing en verbossing
Sommige gebieden werden lange tijd niet of niet voldoende beheerd en zijn daardoor dichtgegroeid met bos. Het teveel aan stikstof zorgt voor vergrassing en bosopslag waardoor de oorspronkelijke schrale natuur wordt verdrongen. Om deze kwetsbare natuur te herstellen startte beheerder Natuurmonumenten het meerjarig project ‘Natura 2000 herstelmaatregelen 2021-2027’.
Wij kregen de opdracht het investeringsplan met de bijbehorende begroting hiervoor te maken. Na goedkeuring deden onze adviseurs cultuurtechniek ter plekke een grondige inventarisatie. Vervolgens werden de verkregen gegevens verwerkt op bestekstekeningen. Aansluitend werkten zij het bestek uit en werd de aanbesteding verzorgd. Tijdens de uitvoering houden onze adviseurs nauw contact met de aannemer. Veelal een partij die begrijpt wat de werkzaamheden inhouden en zoveel mogelijk de bestaande natuur spaart.
Kappen en afgraven
Er wordt gefaseerd gewerkt over een periode van 5 jaren om te voorkomen dat overal in de gebieden tegelijk gewerkt wordt. Na de zomer van 2021 gingen de werkzaamheden van start.
Grove dennen, die in een periode van 15 tot 20 jaar zijn gegroeid, werden verwijderd. Een aantal vliegdennen bleef staan, deze komen van oorsprong voor in heidegebieden. Vergraste delen werden afgegraven, zodat de heide zich weer kan ontwikkelen.
Door het verwijderen van bomen tussen het Kolonieveen en het Uffelterveen zijn deze twee vennen weer met elkaar verbonden. Vlinders en andere insecten kunnen daardoor weer van het ene naar het andere ven vliegen. Dat maakt de aanwezige natuur minder kwetsbaar en het bevordert de biodiversiteit.
Op zoek naar verbinding van partijen
In 2022 werden sloten gedempt om het grondwaterpeil te verhogen en in de zomer van 2023 zijn plagwerkzaamheden uitgevoerd. Een deel van het bos tussen Weg achter de Es en Uffelterveen is in de winter 2023/2024 verwijderd en aan de westzijde van het Holtingerveld werd opslag verwijderd en zijn oude eikenclusters vrijgezet. Bij de uitvoering doen wij het toezicht en beheer. Onze adviseurs bewaken het budget en zoeken de verbinding tussen de natuur, de opdrachtgever en de aannemer.
Goed beheer is van levensbelang
Het landschap dat in de loop der jaren is ontstaan, moet nu in korte tijd hersteld worden. Vroeger werden de gebieden geplagd, nu creëren we een nul-situatie die moet worden opgevolgd door goed beheer. Een tijd lang werd hier te weinig aandacht aan gegeven, maar het belang van goed beheer wordt steeds duidelijker bij natuurbeheerders.
Een impressie van het Drents-Friese Wold
Het Holtingerveld in beeld
Dwingelderveld, het grootste, natte heidegebied van Europa
Wibo-Rienk van der Molen is toezichthouder. Hij vertelt enthousiast over zijn werk: “Als ik over het open heidelandschap uitkijk, ben ik trots dat we twee vennen met elkaar hebben verbonden. Vlinders kunnen zo van het ene naar het andere gebied vliegen. Drenthe is gewoon heel mooi. Mensen komen hier om te recreëren, maar ik ben er wekelijks. Het is gewoon mijn werkplek. En dat ik mag meewerken aan het herstel van dit gebied maakt het extra mooi.”
